2007: De 1000 mijl met de Jager

Het seizoen is voor de Jager niet gestopt. Door de dubbele laag antifouling vanwege de Round Britain vorig jaar kon een hellingbeurt achterwege blijven. Dat bespaart ongeveer het bedrag van de verplichte epirb voor de 1000 mijl die ik wil varen. Vroeg in het jaar kon ik nu twee rondjes Noord-Holland en een retourtje Harwich doen. Alles ging solo. De scheiding met Janet is een feit en nu volgt vrijheid en tijd tot nadenken. Ik overweeg serieus de OSTAR te zeilen in 2009. Daarom schafte ik ook een actieve radarreflector (Sea-me) met alarmfunctie aan. De plannen zijn om eerst de 1000 mijl te varen en daarna een solo kwalificatietocht vanaf Noorwegen rond de Shetlands naar Schotland.

De start van de 1000 mijl is niet optimaal, bemanning zegt af. Gelukkig voor mij heeft Maarten geen tijd om de wedstrijd zoals gepland met zijn eigen Da Capo te doen. Hierdoor krijg ik toch een onverwacht goede bemanning voor het eerste stuk. Voor traject 2 en 3 heb ik deze winter al met Jaap afgesproken. Wel jammer dat we met de shorthand handicap zonder genua hebben ingeschreven, maar ook nuttig om te zien hoe dat uitpakt.

Vlak voor de 1000 mijl varen we met Da Capo nog de Schuttevearrace. Dat doen we al jaren en willen het niet missen. Een ideale voorbereiding is het niet en Huib zal me wel vervloeken. We organiseren samen de 1000 mijl en er zal ongetwijfeld veel te regelen zijn de laatste dagen voor de start. De Jager ligt er het weekeind ervoor al. We finishen de Schuttevear vrijdagnacht en Jaap haalt me na een paar uur slaap op en brengt me naar IJmuiden. Hier worden de laatste voorbereidingen aan de boot gedaan en de volgende dag valt het startschot. Met weinig wind roeien we ons voorbij Roaring Forties en liggen bij de pier van IJmuiden aan kop. We denken dat de stroom tegen gaat lopen en varen onder de kust. Niet zo slim om daar niet naar te kijken, want de stroom staat mee en Huib roeit de Vijaya samen met roeier Wessel naar de kop. Na het constateren van de andere stroomrichting gaan we iets naar buiten, maar niet te ver want de wind wordt verwacht van noordwest naar noord te draaien en aangezien we een boei boven de scheepvaartroute moeten ronden, is iets meer bootsnelheid belangrijker dan hoogte, we moeten halverwege toch overstag en hoogte wordt dan laagte. Het is afzien om zonder de genua met 7 knoop wind te varen. Dit is het grote verliespunt bij onze nieuwe handicap. De wedstrijd bestaat gelukkig uit drie etappes met punten zodat een slechte etappe niet dodelijk is.

De winddraaiing komt iets te vroeg, maar tactisch zijn we ten opzichte van de rest goed overstag. De wind neemt af en ik stuur iets onder de ton. Als de wind nog verder afneemt en de stroom zo mee gaat lopen wil ik er niet boven gezet worden. Achteraf was deze voorzichtigheid niet nodig en kost het ons anderhalve mijl, maar gelijk veel risico lopen heeft nog geen zin. Het zeiltactisch programma van Maarten weet met de variabele windvoorspelling geen raad en adviseert eerst Schotland, maar drie uur later Denemarken aan te houden. We varen voorlopig de beste koers naar Noorwegen en zien dan wel hoe we uitkomen. Na tweeënhalve dag met lichte tegenwind zitten we waarschijnlijk bij de achterhoede. Gelukkig komt er nu een stevige tegenwind. Normaal zit je daar niet om te springen, maar hier liggen voor ons kansen om terug te komen. Met de vorig jaar aangeschafte Maxcarbon high aspect loopt het gruwelijk hard en dreunt de boot regelmatig hard van een golf. Niet comfortabel, maar we lopen ongetwijfeld in.

Na drie dagen komt de Noorse kust in zicht, maar de finish is noord van Bergen dus we zijn er nog lang niet. We krijgen een prachtige winddraaiing vanaf Stavanger tot Skudenes. Na Utsira komen we een concurrent tegen, de Bandito, een Withbread 30. Dat geeft moed, want ze moeten op handicap 5% sneller zijn. We lopen mooi bij ze weg. De volgende ochtend zit er weer een zeiltje achter ons, zouden ze weer inlopen? We lopen er snel op uit en vragen ons af of we in de nacht een misslag hebben gemaakt. Na het passeren van Fedje kan voor de laatste 12 mijl de spinaker er op. Het lijkt niet veel uit te maken, we zien geen boten voor en achter ons, maar je weet maar nooit. We finishen als 6^e na 5 dagen en 5 uur en worden uiteindelijk 4^e met 41 seconden verschil op nummer vijf Vijaya. Zo zie je maar dat elke seconde telt. Rouring Forties haalt line honours en Xinia wint op handicap, die moeten we in de gaten houden.

De ontvangst in Askoy is fantastisch, er komt een bootje naar buiten met een baardige man en een vrolijk vrouwtje. De baardige man is de raceleider Thorvald van de Shetland - Bergen race en het vrolijke vrouwtje blijkt Fiona te zijn, de vrouw van Wessel die samen met Huib op de Vijaya zeilt. In het clubhuis is soep en koffie, aan de barberque wordt gewerkt. Een ongelofelijk gezellige avond volgt. Het zeiltje achter ons blijkt van de Solution Two te zijn, een Halftonner gezeild door Kasper en Anne. Zij zijn de jonge honden en hebben dit traject ontzettend goed gezeild. Helaas hebben ze vlak na de start de haven weer aangedaan waardoor ze een tijdstraf krijgen. Anders hadden ze het eerste traject royaal gewonnen. In de loop van de avond, nacht en volgende ochtend komt het hele veld binnen. Dat is nog een hele prestatie, vijf dagen tegenwind en soms hard met een nare zee. Het is duidelijk dat het de deelnemers niet aan doorzettingsvermogen ontbreekt.

Toch vallen er twee schepen uit. De Bandito van Jules heeft het zwaar gehad en Jules zijn bemanning neemt het vliegtuig terug. Jammer, maar ik zou op zo’n Whitbread 30 zonder goede zelfstuur ook zonder energie aankomen. De Siw Bonita heeft een aantal zeilen kapot en stopt ook.

Ik had gedacht nog wat rond te varen, ik ben niet zo’n ligger, maar het is zoals vaker bij shorthand zeilers heel leuk. Er worden adviezen uitgewisseld en tactieken besproken. Zo maak je het veld sterk. We zullen die Noren in de Shetland - Bergen race eens wat laten zien!

Maarten vertrekt in de ochtend en Jaap komt vroeg in de middag aan. Er gaat elk kwartier een bus van en naar het vliegveld. Lekker slapen kun je in Bergen wel vergeten. Veel dronken Noren en een onrustige haven. We vertrekken dan ook naar Askoy en komen een deel van de 1000 mijl boten tegen. De kroegtijgers maken zich bekend. Even zeilen is wel goed, Jaap heeft voor de start nog wat bootgevoel nodig en is bovendien benieuwd naar Askoy. De volgende dag zeilen we terug, deels onder spi. De schippersmeeting is in Bergen en daarna willen we al wat richting start varen, daar deze ruim 20 mijl van Bergen af is.

De wedstrijdleiding houdt het kort en de Noorse weerman houdt een uitstekend verhaal. Eerst weinig wind tegen, daarna noordnoordoost 3-4.

10 minuten, zit in de stopwatch. Vijf vier Start! Iets laat, maar toch als vijfde boot aan de goede kant van het veld. Lang houden we die voorsprong niet, genua’s van carbon en 3dl snellen ons voorbij. Als Vijaya nadert pakken we de roeispaan. Na een uurtje pakken zij ze ook. Zij hebben carbon spanen en een roeifanaat aan boord en roeien naar een top twee positie. Wij hebben houten peddels en Jaap heeft rugklachten. Toch roeien ook wij ons naar voren. Jaap heeft zijn moeilijkste wacht als ik lig uit te rusten van drie uur roeien. Weinig wind met wat deining en een genaker die steeds invalt. Gelukkig neemt de wind toe en zitten er grote Noorse schepen om ons heen, volbemand!

Voor platform Osseberg dat gerond moet worden gaat de genaker omhoog. Dan volgt een inhaalrace. Eerst een First 36.7, dan een Maxi 1050 met 3dl zeilen en Thorvald aan boord. Vlak voor de finish lopen we nog een Elan 40 voorbij. We zien in de verte Vijaya, Fandango en Xinia de baai invaren. Ze moeten een uur voor ons zitten, dat word spannend!

We worden verslagen door Fandango, een FF 110 en Telica, een First 36.7 en weten met 28 seconden de Vijaya weer te verslaan. Ongekend, twee keer minder dan een minuut. Omdat het om punten en niet op tijd gaat hebben we hier enorm geluk en staan nu tweede. In de Shetland - Bergen race staan we ook tweede in class1, de Embla pakt 11 minuten, Solution Two zit weer twaalf minuten achter ons, dat wordt nog strijd. In de 1000 mijl staan er zes boten dicht genoeg bij elkaar om voor een eerste plaats te strijden. De Xinia gevaren door Jacqueline en Pamela hebben de beste kansen hoewel ze met hun vijfde plaats wat onrustig naar ons kijken.

Duidelijk is dat onze double handed delegatie de Noren aardig op hun nummer zet. Er is maar 1 vol bemande boot sneller op lys handicap, daarna zouden er een aantal double handed boten komen. Onze langzaamste deelnemer zou een middenveld positie in het bemande veld halen.

Leslie, mijn co-schipper van vorig jaar Round Britain rijdt Kees, Bart, Anne, Kasper, Bartel, Veronique, Jaap en mij rond over het eiland. Bij een stop van slechts twee dagen zie je zo toch veel van het land. De rest van mijn tijd gaat verloren aan uitnodigingen en recepties.

Vorig jaar zat ik met de heren rond de tafel om de 1000 mijl te bespreken, Visit Shetland en Lerwick Harbour sponsoren nu de trackers samen met STAR Tracking en we krijgen gratis ligplaats en gastvrij onthaal bij zowel de Noren als hier op Shetland. Het betekent wel een vergadering van 11.00 tot 16.00 uur. Daarna prijsuitreiking leg 1. Xinia wint een bokaal voor het beste klassement tot Shetland. Ook het beste (maar enige) damesteam gaat naar Xinia. Solution Two wordt derde in class 1, wij worden tweede en Embla pakt de hoofdprijs. In class 2 krijgt Vijaya een derde plek, Telica op twee en Fandango gaat er hier met de hoofdprijs vandoor. Kees mag in de Laser om een A.I.S. transponder strijden tegen de andere winnaars. Hij wordt knap tweede en wint een zeilhorloge.

Op de avond van de vriendschappelijke betrekkingen tussen Nederland en Shetland wordt ik vriendelijk bedankt door de baas van de Shetlands. Ik ga het als bobo helemaal maken! Ik deel de giften met Huib, die er de laatste maanden het meest aan gedaan heeft.

De voorbereiding voor het laatste traject komen er aan. Noordelijke wind soms stevig. Watertank aan b.b. vol, zeilen aan b.b., mountain bike aan b.b. en zelfs braadpan en snelkookpan krijgen nieuw onderdak. De Jager helt bijna 3 graden naar stuurboord, we gaan Helge verslaan!

Het nadeel van organisator zijn is dat je liever je eigen race niet wint. We hopen dan ook op een goed zeilende Xinia. Die worden dan 1^e. De Shetland - Bergen race moeten we winnen nu het kan, dus we gaan er vol tegenaan.

De start is drama. Geen vlag op de overkant dus onduidelijke startlijn. Afwisselend schoten en toeters voor 10, 5, 4 en start. Gelukkig zijn de meesten slecht weg. Ik moet een concessie aan de zeilvoering doen. Shetland Catch sponsorde mij vorig jaar. Ik heb een spinaker met een groot logo van hen. Ondanks de stevige wind en redelijk hoge hoek moet dit zeil er op i.p.v. de genaker zonder logo. Het hijsen gaat lastig. Piao haalt daarna de wind er uit, maar door enige lokale kennis en oplettend zeilen liggen we toch vijfde boot als we na Noss op koers kunnen. We maken ons zorgen over de dames. Zij zijn slecht weg. Krijgen de spi niet goed.

naar beneden en liggen nu op punten virtueel achter ons. Jager staat voorlopig 1!

Fandango loopt met haar prachtige zeilen en geconcentreerde bemanning langzaam bij ons weg, Vijaya blijft heel dicht bij. De volgende ochtend zien we Fandango nog duidelijk. Ik ga de genaker zetten, lopen we Vijaya voorbij en Fandango genoeg in. Dat lijkt goed te gaan, 14 knoop wind en snelheid van 7.2 naar 7.8 dan "Beng", de top ligt uit de genaker. Gelukkig wel spectra reguleerlijnen, gewoon doorzeilen. De spleet wordt echter langzaam groter en de genaker wordt boller en krijgt plooien. Toch maar strijken, 1^e plaats komt in gevaar.

Na een paar uur kan bij 16 kn wind de spi er voor. Als we inlopen op Vijaya gaat daar ook de spi omhoog. Telica, een First 36.7 zit hoger en loopt gelijk op. De wind draait tegen, spi strijken en hoogte pakken. Kunnen we straks weer spi op tenzij de wind toeneemt, maar dan is hoogte ook winst. Er zit duidelijk een deuk in ons polair diagram. Daar moeten we niet in.

Vijaya strijkt te laat, na een 'uithetroerloop-actie'. Als we vlak voor en boven Telica zitten gaat de spi er weer op. Spectaculair zeilen, tegen de 8 knoop met twintig graden helling en flinke zeegang. Vlak voor de finish neemt de wind toe naar 20 knoop. Ik vind één onthoofde spi per rak wel genoeg, we gaan strijken. Hierna verliezen we wat minuten, maar Xinia achter ons, Telica naast ons en Vijaya net voor ons gaan regelmatig uit het roer. Onze handicap is duidelijk beter dus alleen Fandango kan ons nog voor zijn. Dat mag ook, als wij maar niet te veel plaatsen achter ze zitten.

Over de finish zeilen we nog door, ontspannen op de zelfstuur. Wachten is op Embla. Als ze na anderhalf uur nog niet gefinishte zijn is het duidelijk, Jager wint Shetland - Bergen class 1.

De prijsuitreiking in Bergen volgt. Gespannen dames, gaan ze het halen? Ze hebben ons alvast gefeliciteerd met onze vermoedelijk tweede plek in rak 3. Gelukkig wint Xinia de 1000 mijl, Jager tweede, Fandango derde. Het was spannend tot het laatst. Het laatste rak winnen we overtuigend van Vijaya, gelukkig maar, anders was het echt meer geluk dan wijsheid. Nu zit er tenminste nog een half uur zeiltijd tussen na 1000 mijl en dat is toch 1.8 seconden per mijl!

In de Bergen - Shetland race verslaan we Embla 3. Op punten staan we gelijk, maar de totale tijd wijst Jager als 1^e aan. Embla 2^e, Solution Two 3^e. In class 2 wint Fandango gevolgd door Telica en Vijaya.

De race zit er op. Deelnemers vertrekken een leeg gevoel blijft achter. Het was zeer de moeite waard, heel veel leuke mensen ontmoet. Nu liggen Vijaya en Jager wat verloren in Bergen. Volgend jaar weer? Wat ons betreft ja, gaan we over vergaderen als echte bobo’s.

UITSLAGEN 1000 mijl

Morgen vertrekt Jaap, we zijn druk bezig de genaker en de high aspect te repareren. Ik ga hierna 500 mijl solo zeilen, mocht de OSTAR doorgaan dan heb ik die vast binnen. Plots een "Dick ben jij dat?!" van een uiterst lieve vriendin, Jolanda, die ik al 10 jaar niet heb gezien. Maakt de leegte wat minder en wat een ongelooflijk toeval, over tien minuten vertrekt haar veerboot.

Een galgenmaal in Bergen met Huib en Jaap.

De volgende ochtend om 11 uur weg. Weinig wind, wat gemotord. Buiten staat meer wind dan voorspeld. Rustig opruimen gaat niet lukken terwijl er nog chaos heerst. Alle noodzakelijke spullen liggen klaar dus wat maakt het uit? 22 Knoop noordenwind, snelheid 8 knoop, wilde bewegingen en 1^e zeeziektepil. Doel is 200 mijl in 24 uur solo. Ik krijg 51 mijl in zes uur maar de wind is niet constant hard genoeg. Ik blijf steken op 188 mijl. Dat eerste etmaal was best vermoeiend, gelukkig zit ik nu west van Shetland. Geen radargolven op de Sea-me, geen meldingen op A.I.S. Ik slaap een paar keer een uur. Ik prent me in dat dit niet alleen een kwalificatie maar ook een test is, hoe hard kun je gaan, waar ligt de balans tussen snelheid en rust? Het gaat goed, tweede etmaal 165 mijl en ik kom in een ritme. De boot wordt opgeruimd, eten gaat regelmatig, het eerste boek is bijna uit. Het weerbericht verslechterd: zuidoost 4-5 later 6-7 mogelijk 8 met mist. Dat is niet mis, vooral die mist. Harde wind kunnen we hebben kwestie van reven. Mist op de Noordzee niet, mogelijk nieuwe booreilanden en kleine schepen zonder radar en A.I.S. waar ik dus geen alarm van krijg.

De wind valt mee, tot 28 knoop. Ik zet drie reven en de stagfok. Behoudend, maar niet veel langzamer en makkelijk handelbaar bij een uitwijkmanoeuvre. Door het derde rif kan ik beide bakstagen zetten en onbelemmerd gijpen. Door het slechte zicht gaat de uitkijkperiode regelmatig naar vijf minuten, heel vermoeiend. Een seismografisch schip vraagt een koerswijziging. Er zit een tanker op twee mijl maar ik zie hem niet, wat een hobby.

De mist trekt wat op en ik nader Peterhead. Dat is 480 mijl, eigenlijk wil ik naar Aberdeen. Wachten op een weerbericht. Voorspelling zo 4-5 mistbanken en erg slecht zicht. Ik ga stoppen. Het is twaalf uur, de stroom gaat zo mee lopen, maar er zitten veel schepen en de aanloop van Aberdeen is ook lastiger dan Peterhead. Ik heb bewust voor deze noordelijke tocht gekozen om buiten de drukte te blijven en minder risico voor mij en anderen te nemen.

Vanaf Bergen is het 500 mijl, vanaf de Korsfjord 480.

In Peterhead blijf ik twee dagen, beetje opruimen, fietsen en uitrusten, sms'en. Via Stonehaven en Edinburgh vaar ik naar Newcastle. Vandaar vlieg ik terug naar Bergen om Jolanda te zien. Weer terug vaar ik solo naar huis. Het weer is goed, flinke west zuidwesten wind die later afneemt. Zwaar onweer voor Texel. Doel is Den Helder, maar het klaart weer op en de stroom loopt mee. Op naar Den Oever. Omdat het zondag is, en dit de geplande dag was om thuis te komen ga ik door de sluis en vaar direct naar Lelystad. Er ligt een mooi stuk zeilen achter me en een spannende toekomst voor me.